Develerin anavatanı olarak Kuzey Amerika olarak bilinir. Ancak Asya ve Amerika Kıtalarının henüz ayrılmadığı dönemlerde, Asya bölümüne geçerek Afrika'ya yayıldığı tahmin edilmektedir.
Tek hörgüçlü devenin Mısır uygarlığının başlarında Kuzey-Doğu Afrika’da ve Arap yarımadasında, çift hörgüçlü devenin ise İran-Gobi çölü arasında evcillleştirildiği tarihi bulgulardan bilinmektedir.
Tek hörgüçlü Dromeder develeri Ortadoğu, Arap yarımadası, Hindistan’ın bazı bölgeleri, İran, Pakistan, Kuzey Afrika, Rusya, Orta Avustralya ve California’da bulunmakla birlikte çift hörgüçlü Bactrian develeri, Orta Asya, İran, Pakistan, Afganistan da bulunur.
Develer rutubetli bölgelerde yetiştirmeye müsait değildir, çünkü ayak yapıları bu şartlarda toprağa tutunmaya müsait değildir. Ayrıca rutubetli bölgelerdeki sokucu sineklere karşı kuyruklarının kısa olması ve bu sinekleri uzaklaştıramamaları nedeniyle özellikle “Trypanosomiasis” hastalığına karşı çok hassastır.
Yetişkinleri 1,70-2,20 mt. yüksekliğe kadar ulaşabilen develerin dişileri 300-500 kg, erkekleri 600-1200 kg ağırlığa ulaşabilir. Develerin hörgüçleri yedek yem deposu gibidir. Beslenme imkanı olmadığı dönemlerde hörgüçlerindeki yağı kullanırlar. Develerin hörgüçleri kullanılmasıyla 2-3 kg kadar inip ortadan kaybolabilir.
Deve türleri:
Bactrian : Çift Hörgüçlü Asya Devesi.
Dromeder: Tek Hörgüçlü Afrika, Hecin devesi, Hacı devesi, Çöl devesi.
Naka-İbil-Maye: Dişi Deve.
Likha: Sağılan Deve.
Bahur-Buhur: Bactrian’ın erkeğine Anadolu’da verilen ad.
Buduk-Köşek-Torok-Çal: Yavru Deve.
Yelek: 1 Yaşlı Deve.
Taylak: 2 Yaşlı Deve.
Huveydi: 3 Yaşlı Deve.
Tülü: Anadolu’da güreş için yetiştirilen Bactrian ve Dromeder melezi, erkeğine Besrek, dişisine Maya denir.
Anadolu'da yetiştirilen deve türleri:
1. Tüylü Deve (Tülü): Aneze (Dişi) x Bactrian (Erkek)
2. Tavsi: Tüylü deve dişisinin (Maya’nın) Buhurla çaprazlanması yani geriye melezlenmesiyle elde edilir.
3. Teke: Bactrian x Dromeder kuşak melezinin erkeği ile Dromeder dişisinin geriye melezlemesinin sonucudur.
4. Kerteles: Teke dişisinin Buhur ile yapılan geriye melezlemesinin sonucudur.
5. Yeğen: Maya (Tüylü dişisi) ile dromederin geriye melezlenmesiyle elde edilir.
6. Kükürdi Deve: Erkek ve dişi tüylü develerin kendi aralarında birleştirilmelerinden elde edilir.
DEVE YETİŞTİRİCİLİĞİNİN GÜNÜMÜZDEKİ YERİ VE DEVE GÜREŞLERİ:
Develer, tarih boyunca insanlığa hizmet etmiştir. Mükemmel fizikleri sayesinde insanların önceki dönemlerinde tek taşıma hayvanı olarak göze çarpmıştır. Develerin mükemmel fizikleri; Kur’an-ı Kerim'in Ğasiye Suresinin 17.ayetinde “İnsan devenin ne keyfiyet ile halk olunduğuna ibret nazarı ile bakmaz mı?” diye işaret edilmiştir.
Develer günümüzde genellikle DEVE GÜREŞLERİ için yetiştirilmekte, etinden ve sütünden de faydalanılmaktadır. Deve güreşleri bir kış sporu veya kış eğlenceleri gibi gözümüze çarpmakta, Dünyada sadece ülkemizde yapılan deve güreşleri, ülkemizde de Ege ve Akdeniz Bölgelerinde rağbet görmektedir. Özellikle Ege Bölgesinde yapılan deve güreşleri yerli-yabancı binlerce kişinin dikkatini çekmektedir. Çeşitli hayır etkinlikleri için düzenlenen deve güreşlerinden elde edilen gelirler, yol, su, elektrik, okul yapımı vb. faydalı hizmetlerde kullanılmaktadır. Ülkemiz turizminde ayrı bir yeri olan deve güreşlerini izlemek için dünyanın birçok yerinden yabancı turistler bölgemize gelmekte ve döviz bırakmaktadır.
